Chỉ số cần quan tâm khi chăm sóc bệnh nhân tại nhà
Theo quy ước của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), người bình thường có chỉ số huyết áp thấp hơn hoặc bằng 120/80 mmHg. Tăng huyết áp (cao huyết áp) ở người trưởng thành khi huyết áp tâm thu ≥ 140 mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương ≥ 90 mmHg.
Kết quả đo này xảy ra trong ít nhất 2 lần khám khác nhau, mỗi lần khám đo huyết áp ít nhất 2 thời điểm khác nhau.
Về nguyên nhân gây ra tăng huyết áp, có 2 nhóm chính:
- Tăng huyết áp nguyên phát (tăng huyết áp vô căn, không có nguyên nhân).
- Tăng huyết áp thứ phát (tăng huyết áp triệu chứng, có nguyên nhân).
CÁC MỨC ĐỘ TĂNG HUYẾT ÁP
HUYẾT ÁP TÂM THUHUYẾT ÁP TÂM TRƯƠNG
Tăng Huyết Áp Độ 1 (Tăng huyết áp nhẹ)140 – 159 mmHg90 – 99 mmHg
Tăng Huyết Áp Độ 2 (Tăng huyết áp trung bình)160 – 179 mmHg100 – 109 mmHg
Tăng Huyết Áp Độ 3 (Tăng huyết áp nặng)≥ 180 mmHg≥ 110 mmHg
NGUYÊN TẮC ĐIỀU TRỊ TĂNG HUYẾT ÁP (CAO HUYẾT ÁP)
Để điều trị tốt bệnh tăng huyết áp (cao huyết áp) và phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm của tăng huyết áp, người bệnh cần tuân thủ các nguyên tắc sau:
Uống thuốc đầy đủ theo toa
Không tự ý giảm liều, ngưng thuốc hoặc thay đổi thuốc theo chỉ dẫn của người quen, lối xóm hay bạn bè không phải là bác sĩ.
Cũng cần tránh thái độ chỉ uống thuốc khi huyết áp tăng (cao huyết áp) và ngưng thuốc khi huyết áp đã trở về bình thường.
Áp dụng chế độ ăn giảm muối
Bằng cách tránh sử dụng mì ăn liền, giò chả, lạp xưởng, đồ hộp. Giảm bớt một số thói quen của người Á Đông như chấm mắm muối, chan nước chấm khi ăn.
Ăn đủ dinh dưỡng, chú trọng cá, dầu thực vật, ngũ cốc, rau quả tươi. Bên cạnh đó, hãy là một người mua sắm thông minh.
Hãy đọc nhãn thực phẩm khi trước khi lựa chọn và tuân thủ kế hoạch ăn uống lành mạnh kể cả khi đi ăn ngoài.
Thường xuyên tập thể dục
Tập vừa sức ít nhất 30 phút mỗi ngày, ít nhất 05 ngày trong 01 tuần. Người nhà cần khuyến khích, động viên bệnh nhân kiên trì tập luyện.
Bài tập đơn giản nhất là đi bộ, mỗi ngày đi bộ khoảng từ 30 – 45 phút, chia nhỏ thành 2 – 3 lần. Vừa đi vừa hít thở không khí vừa vận động tay, chân nhẹ nhàng và đều đặn.
Bỏ những thói quen xấu như uống nhiều rượu, hút thuốc lào, thuốc lá.
Giữ nếp sinh hoạt điều độ, ổn định, ngủ đủ giấc. Tránh trạng thái căng thẳng, xúc động, lo âu.
Điều trị tốt các yếu tố nguy cơ tim mạch và các bệnh kèm theo như đái tháo đường, rối loạn lipid máu, béo phì.
Tái khám đúng kỳ hẹn để được bác sĩ thăm khám. Tầm soát biến chứng và điều chỉnh thuốc nếu cần.
Theo quan điểm điều trị tăng huyết áp (cao huyết áp) hiện đại, các thầy thuốc phối hợp nhiều loại thuốc hạ huyết áp với liều thấp có hiệu quả hơn là sử dụng một loại thuốc hạ huyết áp với liều cao.
Các nhóm thuốc hạ huyết áp thường được sử dụng hiện nay bao gồm: nhóm lợi tiểu; chẹn kênh canxi; nhóm ức chế men chuyển; ức chế thụ thể angiotensin II; nhóm chẹn thụ thể bêta; chẹn thụ thể alpha.
THEO DÕI HUYẾT ÁP HẰNG NGÀY TẠI NHÀ
Để bảo đảm hiệu quả trong quá trình điều trị và theo dõi huyết áp tại nhà, bệnh nhân cần tuân thủ các biện pháp sau:
Có sổ theo dõi huyết áp:
Trong sổ ghi số đo huyết áp mỗi ngày, triệu chứng bất thường trong ngày, thuốc uống trong ngày. Mỗi khi đo thấy huyết áp tăng cao, cần ghi chú nguyên nhân ngay bên cạnh.
Nếu rõ ràng (ví dụ: ăn mặn, gắng sức, stress, v.v…). Bệnh nhân cần đưa sổ này cho bác sĩ điều trị mỗi lần tái khám. Bác sĩ sẽ quyết định số lần đo huyết áp trong ngày bao nhiêu là phù hợp cho mỗi bệnh nhân.
Mua máy đo huyết áp điện tử tại nhà:
Kỹ thuật đo huyết áp cần theo đúng hướng dẫn. Mỗi lần đo huyết áp nên đo 2 lần liên tiếp cách nhau vài phút rồi lấy trung bình 2 lần đo.
Cần nhớ phải ngồi hoặc nằm nghỉ ngơi khoảng 15 phút trước khi đo. Trước khi đo huyết áp 30 phút không được uống rượu, cà phê hay hút thuốc lá.
Khi có những dấu hiệu bất thường về sức khỏe
Nên chủ động tới bác sĩ chuyên khoa tim mạch để khám, không chờ đến hẹn để chủ động ngăn ngừa tai biến do tăng huyết áp.
Tăng huyết áp (cao huyết áp) là bệnh lý tim mạch nguy hiểm, được ví như “kẻ giết người thầm lặng” vì toàn bộ sự tiến triển của bệnh thường diễn ra trong âm thầm không có triệu chứng, ngoại trừ các trường hợp tăng huyết áp đột ngột, trị số huyết áp rất cao hoặc có biến chứng.
Vì vậy, việc chăm sóc bệnh nhân tăng huyết áp tại nhà đúng cách có thể góp phần nâng cao thể trạng, ổn định huyết áp cũng như ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm của bệnh.
